Het ringen van jonge ooievaars

Als een ooievaar geringd wordt is deze als individu herkenbaar. Op de ring staat voor ieder afzonderlijke vogel een uniek nummer. Met een goede kijker of telescoop is het nummer af te lezen. Het ringen wordt landelijk voor alle vogelsoorten georganiseerd door het Vogeltrekstation te Arnhem. Hier houdt men de gegevens bij van alle geringde vogels. Als een vogel aan de hand van een gevonden ring wordt teruggemeld wordt de waarneming aan de bestanden gekoppeld. Zo wordt inzicht verkregen in het verplaatsingsgedrag van een vogel en en hoe oud deze is geworden. Het ringen van ooievaars wordt in Nederland verzorgd door medewerkers van STORK. Van ooievaars verzameld men hier een aantal extra gegevens zoals over de voortplanting en verspreiding. Van het broedgedrag wordt bijgehouden met welke partner een specifieke ooievaar broedt in een bepaald jaar, op welk nest en het aantal jongen dat uitvliegt. Daarnaast vindt er jaarlijks landelijk een zomer- een een wintertelling plaats.

Als je het nummer van een geringde ooievaar hebt afgelezen kun je de gegevens van de vogel opvragen bij het Vogeltrekstation http://www.vogeltrekstation.nl/ of bij STORK www.ooievaars.eu.

Tot 2010 werden voor ooievaars aluminiumringen gebruikt. Nu zijn er betere ringen van kunststof. Deze bestaan uit twee delen die om het bovenloopbeen aan elkaar worden geklikt. Op de ring staat middels een uniek nummer een code. Op de Nederlandse ringen is de code van de eerste serie: 1E001 t/m 1E999. Verder staat er op de ring NLA, van boven naar beneden. Het is de afkorting van Nederland Arnhem.
In hele kleine letters staat er ook nog op: please inform: Vogeltrekstation Arnhem Holland, www.vogeltrekstation.nl. Dit is alleen leesbaar van heel dichtbij.

Het ringen vindt plaats als de jongen ongeveer vijf weken oud zijn. Op deze leeftijd ontstaat als de jongen iets boven het nest waarnemen door een reflex kataplexie. Alle spieren verslappen en ze gaan liggen alsof ze dood zijn. In de natuur is de functie hiervan is dat het bescherming biedt tegen roofdieren. Doordat ze niet kunnen bewegen vallen de jongen minder op als de oudervogels niet op het nest zijn. Bij het ringen heeft de spierverslapping het voordeel dat de jonge dieren makkelijk te hanteren zijn. Het ringen van onze Amsterdamse ooievaars wordt mogelijk gemaakt door twee sponsors. De internationale onderneming Harsco Infrastructure B.V. stelt gedurende de weekends gratis hoogwerkers beschikbaar. Hiermee kunnen de ringers makkelijk en veilig al de Amsterdamse nesten bereiken. De Vogelwerkgroep Amsterdam neemt de kosten van de ringen op zich. Het ringen gebeurt in onze regio door een van de meest ervaren ornitoloog/ecoloog van STORK. Bij de wetenschappelijke verwerking van de gegevens worden we ondersteund door SOVON het Nederlandse centrum voor vogelonderzoek.

Als de jonge ooievaars geringd worden gaat men met een hoogwerker naar het nest. De oudervogels vliegen daarbij weg van het nest maar blijven in de buurt rondcirkelen of gaan van een afstand toekijken. Een assistent van de ringer doet de helemaal verslapte jonge ooievaars in een tas en neemt die mee naar beneden. Veilig aan de grond worden ze van een ring voorzien. Verder noteert men enige gegevens als gewicht en bepaalde lichaamsmaten. Als alle jongen van een ring zijn voorzien worden ze voorzichtig weer op het nest teruggelegd. Kort nadat de hoogwerker is vertrokken en de rust is teruggekeerd vliegen de oudervogels weer naar het nest en het gezinsleven wordt hernomen.

Bij het schrijven van dit artikel werd gebruik gemaakt van gegevens van STORK, de Vogelbescherming Nederland en van Sovon vogelonderzoek.

Kijk in dit verslag om een goed indruk te krijgen van het ringen in de praktijk.

Mat