Misverstanden over ooievaars
De volwassen Amsterdamse ooievaars die na afloop van het broedseizoen vorig jaar op trek naar het zuiden zijn gegaan zijn weer in ons land teruggekeerd. Al de nesten waarop vorig jaar gebroed is zijn inmiddels weer bevolkt. Vaak is te zien hoe de ooievaars af een aan vliegen met takken die zorgvuldig in het gedurende de winter een beetje verwaaide nest worden geweven.
Bij veel Amsterdammers bestaan er nogal wat misverstanden over ooievaars. Zo komt het voor dat het publiek de vogels gaat voeren met brood, afgeprijsde gehaktballetjes ui de supermarkt of resten van in de parken genuttigde babi-pangang of barbequevlees. Het voeren is fataal en leidt onherroepelijk tot de dood van de vogels. Iets anders dat tot veel teleurstellingen leidt is plaatsen van nestpalen in diverse stadsdelen. Ooievaars hebben zo eigen ideeën over wat een geschikte woning is om jongen groot te brengen. De uit de nog zo begrijpelijk behoefte van mensen naar ooievaars in hun omgeving wordt door de vogels echter niet ingevuld.
Voorkeur voor nest
plaatsen van ooievaars
Ooievaars zijn van nature koloniebroeders die om te broeden elkaars gezelschap opzoeken. Hierdoor komt het dat boven een bezet nest vaak vreemde ooievaars rondcirkelen. Het stel dat op het nest verblijft gaat dan opgewonden klepperen. Nu de ooievaarspopulatie in Amsterdam zich aan het uitbreiden is vinden er bij de bebroedde nesten felle gevechten plaats met concurrenten. Zie het filmpje op de website ( http://ooievaars020.nl/nesten/nieuwe-ooster/ even naar beneden scrollen.) Dit komt doordat in de omgeving van het bestaande nest geen alternatieve mogelijkheden aanwezig zijn om nieuwe nesten te bouwen. Door mensen opgerichte op grote afstanden van elkaar gelegen paalnesten zijn voor ooievaars die van nature in groepen broeden niet aantrekkelijk. In Zuid- en Oost Europa heeft men dit goed begrepen. Er zijn daar dorpjes en steden die beroemde toeristische trekpleisters zijn vanwege hun ooievaarskolonies.
Wildgroei van mensen-nesten
Amsterdammers zouden beter naar het natuurlijke gedrag van ooievaars moeten kijken en daarvan leren. Duidelijk is dat in Amsterdam veel sympathie bestaat voor de soort. Maar inmiddels is het aantal lege door mensen geplante ooievaarspalen aangegroeid tot zo’n vijfentwintig. Het is dan ook een empirisch gegeven dat de menselijke neiging tot het oprichten van nestpalen niet strookt met het natuurlijke broedgedrag en nestvoorkeur van ooievaars. De vele door mensen opgerichte nestpalen, vaak in parken, aan het water of met mooie zichtlijnen laten de ooievaars links liggen. Er bestaat bij de mensen-soort kennelijk een behoefte om een nestpaal met een stel ooievaars in hun ´mensen-territorium´ te bezitten. Ooievaars echter herkennen deze door mensen opgerichte nestpalen niet als een voor hun aantrekkelijke ooievaars-woning. Het gevolg is dat het verlangen van mensen naar ooievaars in hun park of stadsdeel blijft onbeantwoord. Voor de twee nesten die de ooievaars het vorig seizoen zelf bouwden zochten ze echter wel de onmiddellijke nabijheid van mensen in een bebouwde omgeving.
Het aantal ooievaars in Amsterdam neemt toe
De populatie van de ooievaar als soort neemt toe. Zoals we hiervoor al aangaven verloopt dit niet zonder problemen. Om invulling te geven aan de behoefte van Amsterdammers naar ooievaars in hun stad zou verstandig zijn om bij het plaatsen van kunstmatige ooievaarsnesten uit te gaan van het natuurlijke gedrag van de soort. En voor ooievaars mogelijkheden creëren om dicht bij elkaar te broeden. Dit kan door op plekken waar eerder gebroed werd en gevechten plaatsvinden concurrenten terwijl ook in de lucht veelvuldig ander ooievaars zijn waar te nemen enige nesten bij te plaatsen. Er kunnen zich dan kleine kolonies ontstaan van twee of drie nesten. De ooievaars zullen dan vredig gezamenlijk het broedseizoen door brengen. Voor het ecologisch evenwicht in de naaste omgeving van zo´n mini-kolonie levert dat geen risico op. Ooievaars foerageren vooral ´buitenshuis’ op grote afstand van het nest. Daarbij zijn ze enkel gedurende de broedperiode aanwezig bij de nesten. Geschikte plekken voor zo’n mini-kolonies kunnen zich midden in de bebouwde omgeving bevinden of in groen gebied als een park. Zo’n groepje broedende ooievaars vormen een gewaardeerde afleiding voor natuurarme stedelingen. Daarbij zijn het echte toeristen trekkers. Enkele
ooievaarsnesten kosten een fractie dan weer een Iamsterdam- monumentje. In Den Haag hebben ze dit goed begrepen. Vlak bij het drukke Centraal Station bevindt zich een prachtige ooievaarskolonie. Waarom zou Amsterdam hierbij achterblijven.