Persbericht
Ringen jonge ooievaars
in Amsterdam

donderdagochtend 4 juli 2013

Ooievaarsproject Amsterdam
p/a De Gezonde Stad
Keizersgracht 253
1016 EB Amsterdam
www.ooievaars020.nl

Aanstaande donderdagochtend 4 juli worden de jonge ooievaars van de
verschillende nesten in de stad geringd. Sinds een aantal jaren zijn in Amsterdam
een aantal ooievaarsnesten. Het Ooievaarsproject Amsterdam, mogelijk gemaakt
door De Gezonde Stad en Harsco Infrastructure, beschermt en ondersteunt de
dieren. Iedereen is van harte uitgenodigd om bij het ringen aanwezig te zijn. De
ooievaarsjongen van het nest in het Vondelpark worden om ca. 9.00 uur geringd en
de jongen in Park Frankendael om ca. 11.00 uur.

Wat u kunt verwachten?
De jonge vogels worden met behulp van bergbeklimmers of door middel van een
hoogwerker uit het nest gehaald. De oudervogel, die op het nest is blijft gedurende het ringen in de buurt van het nest rondvliegen. De jonge ooievaars hebben op deze leeftijd een reflex waardoor ze als ze iets onbekends zien, helemaal verslappen. Bij het ringen maken we daar gebruik van. De dieren zijn dan eenvoudig te hanteren. Bij het ringen worden van iedere vogel ook een paar maten en het gewicht opgenomen. Als de jonge vogels geringd zijn worden ze in het nest teruggelegd. Kort daarna keert de oudervogel weer terug op het nest.

Namen voor de ooievaarsjongen
Bij het ringen vragen we aan kinderen om namen te bedenken voor de jonge ooievaars.
Voor de ooievaars in het Vondelpark bedenkt een klas van de Annie M.G. Smitschool
(http://www.amgs.net/) de namen. Bij Frankendael bedenken eveneens kindren namen voor
jonge ooievaartjes.

Moeilijk broedseizoen
De Amsterdamse ooievaars hebben het niet makkelijk gehad dit broedseizoen. Door
mensen is hun het leven behoorlijk zuur gemaakt. Er vonden bij liefst drie van de vijf
Amsterdamse nesten, nestverstoringen plaats. Een oudervogel kwam te overlijden door
agressie van soortgenoten. De eieren van dit nest hebben we met bergbeklimmers gered.
En ze zijn door hun oma uitgebroed bij Artis. Ook sneuvelden twee jongen door een
aanval van een soortgenoot. bij een nest dat de ooievaars zelf gebouwd hebben op een
kerktoren.

De vogels volgen
Het ringen wordt uitgevoerd door medewerkers van de landelijke ooievaarsorganisatie
STORK (www.ooievaars.eu). Op de ring staat voor iedere vogel een uniek nummer. De
ringnummers worden landelijk geregistreerd bij het Vogeltrekstation in Arnhem en bij Stork. In het verdere leven is daarmee te volgen hoe de dieren zich verplaatsen en voortplanten.


Noot voor de pers

Graag nodigen wij u uit om verslag te doen van het ooievaarsringen. Voor inlichtingen over het ringen of over het ooievaarsproject Amsterdam kunt u contact opnemen met Mat
Janssen, tel. 020-6839299, matjanssen.ams@gmail.com, of met Paul Koene, tel. 020-
6124216 / 06-44330167.
Informatie over het Ooievaarsproject Amsterdam en onze activiteiten kunt vinden op onze website: www.ooievaar020.nl
Hoe het ringen het vorig jaar verlopen is, kunt u bekijken met de volgende links:
http://www.rtvnh.nl/nieuws/82245/Jonge+ooievaars+Amsterdam+krijgen+een+ring
http://www.at5.nl/artikelen/83137/ooievaars-vondelpark-uit-nest-getakeld
Goede algemene informatie over ooievaars kunt u vinden op de website van onze
landelijke organisatie Stichting Ooievaars Research en Knowhow STORK:
www.ooievaars.eu

Het voeren van ooievaars is dodelijk

Bij veel mensen is niet bekend dat de ooievaar een heel ander type vogel is dan een eend. Als ooievaars door mensen gevoerd worden kunnen ze dood gaan.

Help mee de jonge ooievaars te beschermen. Download de poster en hang die op bij het ooievaarsnest bij jou in de buurt.

Achtergrond informatie
Ooievaars zijn roofdieren net als valken en sperwers. Het zijn vleeseters die prooidieren nodig hebben om te kunnen overleven. Als de jongen nog klein zijn brengen de oudervogels ze vooral wormen, grote insecten en larven. Naarmate de jongen groeien vangen ze grotere prooien zoals muizen en ratten, mollen en een enkele kikker of een vis. Er zijn gedurende het broedseizoen volop prooidieren in de natuur aanwezig. De beide oudervogels zorgen gezamenlijk voor de jongen. Er blijft altijd een ooievaar op het nest. Terwijl de ander voedsel gaat zoeken in de wijde omgeving van Amsterdam. Zo’n foerageertocht kan wel anderhalf tot twee uur duren. Daarna keert de ooievaar naar het nest terug. De thuiskomer wordt daarbij door de partner met geklepper begroet. De ingeslikte en in de krop bewaarde half verteerde prooien worden uitgebraakt. De jongen pikken het voedsel zelf op van de bodem van het nest.

Af en toe komt het voor dat mensen brood of ander voedsel aan de ooievaars voeren. De vogels kunnen brood en ander plantaardig voedsel echter niet verteren. Hun ingewanden zijn er niet op gebouwd. Denk er maar aan dat een koe niet voor niets meerdere magen heeft. Als ooievaars brood eten ontstaat er een verstopping waardoor vooral de jongen dood kunnen gaan. Ook het voeren van vlees, kaas of zelfs eendagskuikens is uit den boze. Behalve dat daar veel stoffen in zitten die schadelijk zijn voor ooievaars worden de dieren er lui van.

Niet voeren poster

Het broedseizoen is weer begonnen

Misverstanden over ooievaars
De volwassen Amsterdamse ooievaars die na afloop van het broedseizoen vorig jaar op trek naar het zuiden zijn gegaan zijn weer in ons land teruggekeerd. Al de nesten waarop vorig jaar gebroed is zijn inmiddels weer bevolkt. Vaak is te zien hoe de ooievaars af een aan vliegen met takken die zorgvuldig in het gedurende de winter een beetje verwaaide nest worden geweven.
Bij veel Amsterdammers bestaan er nogal wat misverstanden over ooievaars. Zo komt het voor dat het publiek de vogels gaat voeren met brood, afgeprijsde gehaktballetjes ui de supermarkt of resten van in de parken genuttigde babi-pangang of barbequevlees. Het voeren is fataal en leidt onherroepelijk tot de dood van de vogels. Iets anders dat tot veel teleurstellingen leidt is plaatsen van nestpalen in diverse stadsdelen. Ooievaars hebben zo eigen ideeën over wat een geschikte woning is om jongen groot te brengen. De uit de nog zo begrijpelijk behoefte van mensen naar ooievaars in hun omgeving wordt door de vogels echter niet ingevuld.

Voorkeur voor nestNestFr180313plaatsen van ooievaars
Ooievaars zijn van nature koloniebroeders die om te broeden elkaars gezelschap opzoeken. Hierdoor komt het dat boven een bezet nest vaak vreemde ooievaars rondcirkelen. Het stel dat op het nest verblijft gaat dan opgewonden klepperen. Nu de ooievaarspopulatie in Amsterdam zich aan het uitbreiden is vinden er bij de bebroedde nesten felle gevechten plaats met concurrenten. Zie het filmpje op de website ( http://ooievaars020.nl/nesten/nieuwe-ooster/ even naar beneden scrollen.) Dit komt doordat in de omgeving van het bestaande nest geen alternatieve mogelijkheden aanwezig zijn om nieuwe nesten te bouwen. Door mensen opgerichte op grote afstanden van elkaar gelegen paalnesten zijn voor ooievaars die van nature in groepen broeden niet aantrekkelijk. In Zuid- en Oost Europa heeft men dit goed begrepen. Er zijn daar dorpjes en steden die beroemde toeristische trekpleisters zijn vanwege hun ooievaarskolonies.

Wildgroei van mensen-nesten
Amsterdammers zouden beter naar het natuurlijke gedrag van ooievaars moeten kijken en daarvan leren. Duidelijk is dat in Amsterdam veel sympathie bestaat voor de soort. Maar inmiddels is het aantal lege door mensen geplante ooievaarspalen aangegroeid tot zo’n vijfentwintig. Het is dan ook een empirisch gegeven dat de menselijke neiging tot het oprichten van nestpalen niet strookt met het natuurlijke broedgedrag en nestvoorkeur van ooievaars. De vele door mensen opgerichte nestpalen, vaak in parken, aan het water of met mooie zichtlijnen laten de ooievaars links liggen. Er bestaat bij de mensen-soort kennelijk een behoefte om een nestpaal met een stel ooievaars in hun ´mensen-territorium´ te bezitten. Ooievaars echter herkennen deze door mensen opgerichte nestpalen niet als een voor hun aantrekkelijke ooievaars-woning. Het gevolg is dat het verlangen van mensen naar ooievaars in hun park of stadsdeel blijft onbeantwoord. Voor de twee nesten die de ooievaars het vorig seizoen zelf bouwden zochten ze echter wel de onmiddellijke nabijheid van mensen in een bebouwde omgeving.

Het aantal ooievaars in Amsterdam neemt toe
De populatie van de ooievaar als soort neemt toe. Zoals we hiervoor al aangaven verloopt dit niet zonder problemen. Om invulling te geven aan de behoefte van Amsterdammers naar ooievaars in hun stad zou verstandig zijn om bij het plaatsen van kunstmatige ooievaarsnesten uit te gaan van het natuurlijke gedrag van de soort. En voor ooievaars mogelijkheden creëren om dicht bij elkaar te broeden. Dit kan door op plekken waar eerder gebroed werd en gevechten plaatsvinden concurrenten terwijl ook in de lucht veelvuldig ander ooievaars zijn waar te nemen enige nesten bij te plaatsen. Er kunnen zich dan kleine kolonies ontstaan van twee of drie nesten. De ooievaars zullen dan vredig gezamenlijk het broedseizoen door brengen. Voor het ecologisch evenwicht in de naaste omgeving van zo´n mini-kolonie levert dat geen risico op. Ooievaars foerageren vooral ´buitenshuis’ op grote afstand van het nest. Daarbij zijn ze enkel gedurende de broedperiode aanwezig bij de nesten. Geschikte plekken voor zo’n mini-kolonies kunnen zich midden in de bebouwde omgeving bevinden of in groen gebied als een park. Zo’n groepje broedende ooievaars vormen een gewaardeerde afleiding voor natuurarme stedelingen. Daarbij zijn het echte toeristen trekkers. Enkele
ooievaarsnesten kosten een fractie dan weer een Iamsterdam- monumentje. In Den Haag hebben ze dit goed begrepen. Vlak bij het drukke Centraal Station bevindt zich een prachtige ooievaarskolonie. Waarom zou Amsterdam hierbij achterblijven.

Ooievaars redden ontdeugende bisschop

In het begin van het broedseizoen heeft zich in Amsterdam een ernstig incident voorgedaan waarbij het door een ooievaarskoppel net weer opnieuw betrokken oude nest door een hoveniersbedrijf verwijderd werd in opdracht van een kerkgenootschap. De ooievaar is een beschermde vogel, wat betekent dat hij niet verstoord en verjaagd mag worden. Ook het nest wordt door de Flora- en Faunawet beschermd. Het maakt hierbij niet uit of dit een door mensen geplaatst of een door ooievaars zelf gebouwd nest is. Ook buiten het broedseizoen, dus in de winter, geldt een deel van deze regels. Wanneer het nest nog als slaapplaats door overwinterende ooievaars wordt gebruikt, mag er volgens de wet niets aan het nest worden gedaan. Zelfs dan zijn werkzaamheden, bijvoorbeeld vernieuwing van een dak, waarbij een ooievaarsnest tijdelijk gelicht moet worden, zonder ontheffing niet toegestaan. Omdat een ooievaarsnest meerdere jaren achter elkaar wordt gebruikt, heeft het een extra beschermde status, zodat het ook in de periode waarin de ooievaars in hun overwinteringsgebieden zijn, beschermd is. Dit betekent dat ook in de wintermaanden een nest niet zomaar verwijderd of verplaatst mag worden.

Het was begin april vorig jaar dat er ineens twee ooievaars neerstreken op de toren van een kerk midden in de Amsterdamse wijk Watergraafsmeer. IJverig begonnen ze takken aan te slepen. En in een mum van tijd stond er een prachtig nest boven op de kerktoren. Korte tijd laten zaten pa- en ma-ooievaar om beurten op de eieren te broeden. Buurtgenoten van de mensen-soort, kerkgangers en de kinderen van de naast de kerk gelegen Montessorischool leefden mee met het ooievaarsgezinnetje. Heelhaas betrof het puberouders die nog niet zo goed raad wisten met de nieuwe levensfase. De ooievaarskuikentjes haalden het niet. Zo gaat het vaker bij ooievaars. De eerste keren kan het mis lopen. Maar daarna brengen ze ieder jaar enkele jongen groot.

Een paar weken geleden keerde het stel terug. Iedereen blij natuurlijk. Tot een omwonende ons een nood-mail stuurde dat een hoveniersbedrijf het nest verwijderd had. Ooievaars zijn beschermde dieren. De nesten mogen niet verstoord of weggehaald worden. Op advies van ambtenaren van de gemeente en deskundigen van de landelijke instelling voor ooievaars STORK en de Vogelwerkgroep Amsterdam werd aangifte gedaan bij de Algemene Inspectie Dienst. Daarnaast stuurden we een mail naar het diensthoofd gebouwen het kerkgenootschap van de Mormonen waar de kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen toe behoort. Hierin stelden we voor om samen met de parochianen een kunstmatignest op de toren te plaatsen. De beheerder van de kerk aan de Zaaiersweg belde ons. Hij vond het allemaal heel naar voor de ooievaars. Maar het moest ‘van hogerop’. Graag wilde hij de ooievaars helpen en gezamenlijk een nieuw nest op de toren plaatsen. Mogelijk was er zelfs een potje om zo’n nest te betalen. Hij zou even bij de bisschop informeren. Nou dat liep niet best af. Twee minuten later kregen we een ziedende monseigneur aan de lijn $##@(*()(&^%$#@!!!!! (Niet netjes om hier op te schrijven.) Met ons wilde hij helemaal geen gesprek aangaan en eiste een contactadres waar hij het op zijn beurt weer ´hogerop´ zou gaan zoeken. De beide ooievaars waren heel boos op de monseigneur. Deze zat onder tussen echter behoorlijk in de penarie. Er stond hem een fikse straf te wachten. Maar, zoals ooievaars zijn. Door hun goede inborst vonden ze hem ook een beetje zielig. Ze besloten de Mormoonse bisschop en zichzelf te helpen. Meteen zijn ze opnieuw flink aan het bouwen geslagen. En … toen afgelopen woensdagmiddag op de plaats delict een wetsdienaar van het Ministerie van Economische Zaken Landbouw en Innovatie verscheen, stond er bovenop de kerktoren weer een prachtig ooievaarsnest. De Mormoonse bisschop hoefde niet het cachot besloot onze natuurbewaker: “De monseigneur is gered door de vogels die de overtreding hersteld hebben.¨ schreef hij ons. De bisschop heeft hij ervan overtuigd dat hij zoiets stouts nooit meer mag doen.

En de ooievaars … die hebben tijdens het aanslepen van het bouwmateriaal allerlei liefelijks met elkaar bedreven. Naar we kunnen verwachten zijn er over een week of zes jonge ooievaartjes.

Ooievaarsproject Amsterdam zoekt helpers

Het afgelopen broedseizoen zijn de activiteiten van het Ooievaarsproject Amsterdam uitgebreid. We zijn met een website gestart. En voor het eerst zijn de uitvliegende jongen geringd. Voor het komende broedseizoen hebben we jouw hulp hard nodig!

De ooievaars die in Nederland overwinterd hebben worden op dit moment weer regelmatig gesignaleerd op de nesten waarop eerder gebroed werd. Vaak brengen ze er de nacht door. De ooievaars die op trek zijn gegaan keren in de loop van de volgende maand terug. Voor het project betekent dit dat we de komende weken voorbereidingen moeten gaan treffen voor het broedseizoen. De nesten moeten worden gecontroleerd. Op op plekken waar de broedende paartjes vaak aangevallen werden door concurrerende vogels worden mogelijk nesten bij geplaatst. Verder hopen we dit jaar een begin te maken met onze voornemens op het gebied van voorlichting/educatie en onderzoek.

We hebben de hulp van alle Amsterdammers hard nodig! Bijvoorbeeld voor een van de volgende activiteiten:

  • Het doorgeven van nieuwtjes over het nest bij jou in de buurt.
  • Het onderhouden en inrichten van nesten en het ringen van jonge vogels.
  • Organisatorisch zoals overleg en samenwerking met de verschillende instellingen en stadsdelen.
  • Het zoeken van sponsors en subsidie voor onderdelen van het project zoals nesten, educatief materiaal, webcams en een zenderinstallatie voor onderzoek.
  • Het schrijven van artikelen voor de website, voorlichtingsmateriaal, lesbrieven.
  • Het ontwikkelen van protocollen voor het beheer van de nesten/broedparen en voor onderzoek.

De activiteiten vinden plaats samen met medewerkers van collega natuur- en milieu-instellingen. Je kunt meedoen aan onderdelen die aansluiten bij jouw eigen interesse, achtergrond en ervaring. Algemene informatie over het project kun je lezen in het artikel Ooievaarsproject in a nutshell. Het werk van Ooievaarsproject Amsterdam wordt mogelijk gemaakt door de ondersteuning van De Gezonde Stad, Vogelwerkgroep Amsterdam, de landelijke ooievaarsorganisatie STORK en de hoogwerkers van onze sponsor Harsco Infrastucture.

Ben je geïnteresseerd en wil graag meer over het project weten, dan kun je een mailtje sturen naar info@ooievaars020.nl. We zullen dan contact met je opnemen.

Ooievaarsproject Amsterdam
p/a De Gezonde Stad
Keizersgracht 253
1016 EB Amsterdam
info@ooievaars020.nl
http://ooievaars020.nl

Ooievaarsproject Amsterdam in a nutshell

Inleiding
Zo’n 40 jaar geleden stond het er slecht voor met de ooievaars in Nederland. De Vogelbescherming is in 1969 een project gestart om om de ooievaar als soort voor ons land te behouden. De vogels werden in kooien gefokt bij ooievaarsbuitenstations. De jonge vogels die geboren werden liet men vrij rondvliegen en op trektocht gaan. Ooievaars die van de winterverblijven terugkeren vestigen zich altijd in de omgeving waar ze geboren zijn. Daardoor is er nu in de gebieden waar de buitenstations gevestigd waren weer een redelijke populatie.  Sinds een aantal jaren broeden er ook in het stedelijke gebied van Amsterdam met succes enige paren. Ieder jaar vliegen er een aantal jonge ooievaars uit. De bedoeling van het ooievaarsproject is om langs de natuurlijke weg met een beetje menselijke hulp tot een levensvatbare populatie te komen. De streek Groot Amsterdam en Omstreken vormt door de grondwaterstand een goede habitat voor de ooievaar.
De kern van het concept van het ooievaarsproject is dat er een samenhang bestaat tussen drie met elkaar verweven onderdelen: natuurontwikkeling, educatie en onderzoek.

Foto 1 – Hannah Jansen Vondelpark 2012

Natuurontwikkeling
Het uitgangspunt is om aan te sluiten bij het natuurlijke gedrag van de soort. Ooievaars zoeken elkaars gezelschap op. Ze broeden in kolonies. Op de plekken waar de ooievaars nu met succes jongen grootbrengen kan de nestgelegenheid uitgebreid worden zodat er kleine kolonies ontstaan van drie of vier broedparen. Doordat de jonge vogels als zij uit de winterverblijven terugkeren zich in de streek vestigen breidt het aantal zich vanzelf uit. Geografisch moet het project aansluiten bij de biotoop waar de ooievaars foerageren. Dat is een uitgebreid gebied dat zich dat zich tot op een grote afstand van het nest uitstrekt. Doordat de ooievaars gedurende het broedseizoen niet of nauwelijks in de buurt van het nest foerageren vormen ze geen bedreiging voor het ecologisch evenwicht in de directe omgeving daarvan.

Educatie
Het doel van educatie is tweeledig. We willen het publiek zoveel mogelijk plezier laten beleven aan de aanwezigheid van de ooievaars op de plekken waar gebroed wordt. Daarbij worden programma’s ontwikkeld waarmee de levenswijze van de ooievaars wordt uitgelegd. Er wordt voorlichting gegeven over hoe te voorkomen is dat de ooievaars door onbedoeld menselijk handelen, zoals bijvoorbeeld het ongewenst voeren door het publiek, een gedrag aanleren dat strijdig is met de natuurlijke levenswijze. Bij de educatieve programma’s wordt uitgegaan van een multimediale aanpak. Naast schriftelijk en audiovisueel materiaal wordt er gebruik gemaakt van webcams voor de waarnemingen op de nesten en computerprogramma’s waarbij onderzoeksgegevens gevisualiseerd worden.

Onderzoek
Om beter inzicht te krijgen op de gedragingen van ooievaars is het wenselijk dat het plan samen gaat met onderzoek. Belangrijk om een goed inzicht krijgen hoe de populatie is opgebouwd en verspreid over de regio. Daarvoor is het nodig om de jonge ooievaars die van Amsterdamse nesten uitvliegen te ringen. Ze worden dan als individu herkenbaar en zijn te volgen op hun verdere levensweg met name wat betreft broedgedrag en nakomelingen. Bij enige nesten kunnen webcams geplaatst worden. Verder is het wenselijk om het foerageergedrag en de verplaatsing door de regio en eventueel de trek te onderzoeken. Dat kan door een aantal van de ooievaars te voorzien van een mini-zendertje waarmee ze in contact staan met een basisstation. Het bijzondere van deze methode van onderzoek is dat de gedragingen van de ooievaars op een directe wijze te observeren zijn op een computerscherm. Bij onderwijs- en voorlichtingsprogramma’s kan dit worden toegepast als een vernieuwend didactisch middel.

Public relations en sponsoringen subsidies
Om het Ooievaarsproject Amsterdam te realiseren zijn relatief bescheiden middelen nodig. Voor de natuurontwikkeling bestaan deze uit het aanleggen van nestgelegenheid en biotoopverbetering. De onderdelen educatie en onderzoek kunnen deels gebruik van gezamenlijke middelen zoals webcams, zendermaterialen en ICT. Verder is er publicitaire middelen nodig als drukwerk, tentoonstellingsmateriaal en internet.
Het ooievaarsproject kan een hoog PR-gehalte hebben en een uitstraling voor natuurontwikkeling- en natuureducatie in het algemeen. Ooievaars zouden net zoals de Pandaberen in China een mascotte kunnen vormen voor het streven van biodiversiteit in de Nederlandse natuur. Amsterdam kan daarbij van de symboolfunctie van de ooievaar gebruik maken als toonbeeld van het belang dat men hecht aan ecologie binnen de gemeente. Daarbij vormen de familietaferelen op de nesten met jongen een levendige toeristische trekpleister. Dit voor een fractie van de kosten die bijvoorbeeld recreatieve- of culturele voorzieningen met zich mee brengen. Sponsors uit het bedrijfsleven kunnen door deelname hun maatschappelijk engagement aangeven. Natuur is een ‘hot item’. De eerste kosten werden door de medewerkers zelf gedragen. Het project heeft onlangs een enorme push gekregen door de professionele en materiële ondersteuning van ‘De Gezonde Stad’.  De Vogelwerkgroep Amsterdam steunt ons financieel bij het ringen van  jonge ooievaars in
Amsterdam.

Wintertelling 2013 Eerste resultaten

Van de website van STORK: De resultaten van 2013

Voorlopige eindstand: 521

Dit is minder dan in 2012, toen waren het er 653.

Al tijdens te telling werd duidelijk dat op alle plekken waar concentraties ooievaars overwinteren, dit jaar het aantal lager was dan vorig jaar.
We sluiten niet uit dat er nog enkele meldingen nakomen, maar echt grote verschillen zal dat niet meer opleveren. Mochten er nog ooievaars gemeld worden, dat zullen we het aantal van 521 bijstellen.
De uitkomst laat zien dat trekgedrag van ooievaars jaarlijks kan variëren.

Gelukkig zijn er ook op veel plaatsen ringen afgelezen. We moeten de informatie daarover nog verwerken. Op een later moment zullen we inhoudelijk ingaan op de informatie die dat zal opleveren.

We willen iedereen die heeft meegeholpen enorm bedanken. Dankzij u allemaal is deze telling weer een succes geworden.

Globale verdeling over het land:

  • Noord-Nederland: 202
  • Oost-Nederland, inclusief IJsselstreek: 18
  • Midden-Nederland, inclusief Het Gooi en grote rivierengebied: 149
  • West-Nederland: 128
  • Zuid-Nederland: 24

In Amsterdam voorlopig vier:

  • Vondelpark: 1
  • Frankendael: 2
  • Sloterplas: 1

Iedereen bedank voor de medewerking.

Wintertelling Nederlandse ooievaars 2013 Telweekend 12 en 13 januari

Gedurende de verschillende seizoenen van het jaar zijn er andere soorten vogels waar te nemen. Veel soorten trekken bij het vorderen van het jaar langs gebieden waar ze tijdens de elkaar opvolgende seizoenen voedsel kunnen vinden. Sinds ongeveer honderd jaar wordt dit verplaatsingsgedrag van vogels onderzocht door middel van ringen. Met een ring krijgt iedere vogel een uniek nummer en is daardoor als individu herkenbaar. Als vogels levend  of dood gesignaleerd worden meldt men de ringnummers terug naar het ringstation dat op de ring vermeld staat. Meer recent wordt er naast het ringen gebruik gemaakt van kleine satelietzenders die aan de vogels bevestigd worden. Door middel van GPS wordt daarbij de verplaatsing geregistreerd. Aardige voorbeelden van deze onderzoeksmethode kun je zien op website van het project Ooievaars zonder Grenzen van onze Belgisch collega’s.

Onze landelijke organisatie STORK doet onderzoek naar het gedrag van de ooievaars in Nederland. Doordat ooievaarsringen vrij groot zijn kunnen de nummers ervan met een scope of door de telelens van een fototoestel afgelezen worden. Dit nummer kun je dan melden bij STORK te samen met gegevens over de datum, tijd en plaats waar je de ooievaar(s) gezien hebt.  De gegevens worden opgeslagen in een database en bij onderzoek naar het gedrag van ooievaars geanalyseerd.

Telweekend 12 en 13 januari Amsterdam telt mee
Een deel van de ooievaars die in Nederland broeden blijft ook gedurende de winter in ons land. Een ander deel vertrekt na afloop van het broedseizoen naar warmere zuidelijke streken. De jonge ooievaars die in ons land geboren worden gaan het jaar dat ze uitvliegen altijd op trek.  Na afloop van het het broedseizoen gaan ooievaars die in Nederland overwinteren zwerven door de regio en ook wel verder in het land. Het doel van de wintertelling is om het gedrag van deze overwinterende ooievaars te onderzoeken. We willen graag weten om hoeveel ooievaars het gaat in Nederland en binnen de regio Amsterdam. Waar ze voedsel zoeken. Welke rol het contact met mensen daarbij speelt. En wat de invloed is van weersomstandigheden.

Amsterdammers kunnen ons komende zaterdag en zondag helpen door te melden als ze ergens in de regio een ooievaar zien. Maar een gedeelte van de ooievaars draagt een ring. Ben je in staat deze af te lezen dan is daardoor extra informatie bekend over de vogel. We weten dan met om welke individuele vogel het gaat. Of en waar en met welke partner zij/hij van de zomer gebroed heeft. Wat de leeftijd is en waar zij/hij zelf geboren is.  Maar ook als je het ringnummer niet kunt aflezen of het betreft een ongeringde ooievaar dan is het belangrijk dat je de waarneming meldt. De meldingen van de ooievaars in Nederland worden centraal verzameld en bewerkt door onze landelijke organisatie STORK. De gegevens van ooievaars  die je waarneemt kun je op drie manieren doorgeven:

A) Door middel van het meldformulier op de website van STORK.

B) Het sturen van een e-mail. Het adres voor de wintertelling 2013 is: wintertelling2013@ooievaars.eu.  In het mailbericht moet je dan zo mogelijk de volgende gegevens opnemen:

  1. Het aantal waargenomen vogels.
  2. Zo nauwkeurig mogelijk waar je ze gezien hebt. De datum en tijd.
  3. Je naam.
  4. Of de ooievaar(s) zelf voedsel zoekt en/of door mensen wordt bijgevoerd.
  5. Het ringnummer indien geringd.
  6. Jouw e-mailadres (niet verplicht).  

C) Telefonisch melden kan ook maar alleen gedurende het telweekend 12 en 13 januari. STORK is dan telefonisch bereikbaar op het nummer 06 57801295.

Ook hele maand januari kun je gegevens van ooievaars die je waarneemt aan STORK doorgeven.

‘Vogelvrouwtje van het Vondelpark’ Anna overleden

Anna Jippie en pa ooievaar foto http://hetVondelpark.net

Gisteren kocht ik een boekje: ‘Vogels kijken met Alle driehonderd Nederlandse vogelsoorten’. Bij elke soort een prent uit de Artisbibliotheek. Op bladzijde 187 vind ik de Halsbandparkiet: “Het Amsterdamse ‘Papegaaienvrouwtje‘ voedt elke dag in het Vondelpark de halsbandparkieten, die in grote, wild vliegende, luid roepende linies over de stad zwermen, tussen bomen door zwenken en hun aanwezigheid voortdurend bekend maken.” Er staat een prachtig plaatje bij. Ik besluit een kopietje ervan te maken en aan onze vriendin Anna ‘het Vogelvrouwtje van het Vondelpark’ te sturen. Anna is al een poos ziek. Uit behandeld zoals dat in mensendokterstermen heet. De laatste maanden kon ze niet meer in het park wandelen. Van de zomer zat ze bij mooi weer nog vaak met Jippie haar Pekinees op een bankje aan de Grote Speelwei te puzzelen of was in een detectiveboekje aan het lezen.

De halsbandparkieten verwende Anna jarenlang door appels, pinda’s en
ander parkietenlekkers op te hangen in bomen achter de Hulstbrug. De parkieten wisten als Anna er aan kwam en zaten dan al in tientallen op haar te wachten. Zodra ze haar zagen dwarrelden ze met veel kabaal uit de bomen naar het voer dat ze voor hen meebracht.
Zes jaar geleden kwamen er nieuwe vogelvriendjes in Anna’s leven. De ooievaars van de Schapenwei. Ze waren nog heel jong toen ze voor het eerst broedden, een tienerliefde. De eerste jaren nog niet in staat voldoende prooidieren te vinden om een nest jongen groot te brengen. Op advies van echte ooievaarskenners besloten we ze een beetje te helpen. Anna werd hun beste vriendin die tijd. Ze verwende ze met pens dat ze altijd in huis had voor Jippie. Het bleek prima opfokvoer. Een fantastische ontdekking ook die al vlug elders in het land navolging vond.
Het laatste jaar had Anna geen interesse meer in parkieten en geen interesse meer in ooievaars. Een poos geleden vertelde ik haar dat het dit broedseizoen zo goed  ging met de ooievaars. Er was een nest met vier jongen dit jaar. De pubers van zes jaar geleden zijn inmiddels ervaren ouders die al 13 jongen hebben grootgebracht. Bij mensen komen ze al jaren niet meer eten. Voedsel voor de jongen zoeken ze ver buiten het park. Ook van Anna lusten ze tot haar verdriet al lang niets meer. Als ik Anna vertel dat ook elders in het land gebruik wordt gemaakt van haar ontdekking om puberouders met jonge kuikens de eerste jaren met pens bij te voeren. Zegt ze dat ze: ‘’Dat ze een mooie erfenis nalaat.’‘

Vanmiddag loop ik over het Grote Speelveld naar de bankjes met hondenvrienden. Jippie, die dagelijks sinds Anna zich niet goed voelt door haar buurvrouw wordt uitgelaten, komt als ik hem roep hard naar me toe rennen. Van de hondenmensen hoor ik dat Anna een paar dagen geleden overleden is. Morgenochtend wordt ze gecremeerd en nemen haar Vondelparkvrienden en -vriendinnen afscheid van haar.

Mat Janssen

Vogels kijken Alle driehonderd Nederlandse Vogelsoorten, Kester Freriks, Atheneum-Pollak & van Gennep 2009, aabieding 10 euro.

Film over herintroductieproject ooievaars in Frankrijk

Op de zender Arte wordt morgen een interessante film uitgezonden over het Franse herintroductieproject. Net als in ons land was in Frankrijk zo’n 35 jaar geleden de ooievaar als soort vrijwel verdwenen. In de Elzas heeft met succes een herintroductie van de vogels plaatsgevonden. In de film zijn ook beelden te zien uit Zwitserland waar de methode voor het eerst werd toegepast.
De herhaling van de uitzending is te zien op Arte:
Die Rückkehr bedrohter Tierarten
vrijdag, 26. Oktober 2012, 14:10
woensdag, 7. November 2012, 19:30
woensdag, 14. November 2012, 18:25
Je kunt de film in de Duitse of in de Franse versie bekijken.

http://videos.arte.tv/de/videos/die-rueckkehr-bedrohter-tierarten–6978106.html

De terugkeer van bedreigde soorten (Google vertaling)
Picks een van de natuur iets onder haar armen, laat ze een ongelooflijke regeneratieve krachten. De hoge zit in hun nest Ooievaars in de Elzas waren een geliefd onderwerp voor velen een Franse zwart-wit ansichtkaart van de naoorlogse periode. De ooievaar staat bekend als de officieuze symbool van de Elzas, het symboliseert ook vruchtbaarheid: Net als in Duitsland, de ooievaar brengt de baby’s in de Elzas, Frankrijk, bovendien kunnen ze worden gevonden aan de andere kant van de kool!
Het leek een lange blik als lidmaatschap van die taferelen uit het verleden. In 1974, Frankrijk slechts tien paren van witte ooievaars hadden, werd de soort met uitsterven bedreigd. En dan de ooievaars kwamen uit de jaren 90 geleidelijk terug tot de Elzas, zodat in 2009, 1.500 paren van de ooievaars werden geregistreerd.
De film vertelt het verhaal van de opstanding van de ooit bedreigde vogels zo veel kracht en kan ook wel bekend ornitholoog en voorzitter van de Elzasser Vogels Vereniging LPO Yves Muller te spreken.